OYEWUNMI V. OGUNESAN

• Pages: 240-275

ΟΨΕΩΥΝΜΙ ς. ΟΓΥΝΕΣΑΝ

240

5

OYEWUNMI V. OGUNESAN

ΠΡΙΝΧΕΣΣ ΒΙΛΕΩΥ ΟΨΕΩΥΝΜΙ

ΟΒΑ ΛΑ∆ΥΝΝΙ ΟΨΕΩΥΝΜΙ

10

ΑϑΑΓΥΝΓΒΑ∆Ε ΙΙΙ

ς

∆ΕΦΕΝ∆ΑΝΤΣ/ΑΠΠΕΛΛΑΝΤ

ΑΜΟΣ ΟΩΟΑ∆Ε ΟΓΥΝΕΣΑΝ

ΠΛΑΙΝΤΙΦΦ/ΡΕΣΠΟΝ∆ΕΝΤ

ΣΥΠΡΕΜΕ ΧΟΥΡΤ ΟΦ ΝΙΓΕΡΙΑ

ΣΥΙΤ ΝΟ. ΣΧ. 2

6

/

1

988

15

ΒΕΛΛΟ,

Χ.ϑ.Ν.

ΟΒΑΣΕΚΙ,

ϑ.Σ.Χ.

ΝΝΑΜΑΝΙ,

ϑ.Σ.Χ.

ΥΩΑΙΣ,

ϑ.Σ.Χ.

ΚΑΡΙΒΙ−ΩΗΨΤΕ,

ϑ.Σ.Χ.

20

ΚΑΩΥ,

ϑ.Σ.Χ.

ΩΑΛΤ,

ϑ.Σ.Χ.

4τη Μαψ, 1990

Evidence - Customary Law - Proof of - Requirements of s.73, Evidence Act - Judicial notice

25

−

What amounts to.

Customary Law - Declaration of title - Traditional grants - How proved - Recent acts - of

possession and ownership - Whether it is proper to consider them when traditional

evidence proves inconclusive.

30

Practice and Procedure - Judicial precedents - Ratio decidendi - Single decision of Court -

Whether it can constitute a binding authority.

ΙΣΣΥΕΣ:

35

1. Ηοω µαψ τηε χουρτσ τακε ϕυδιχιαλ νοτιχε οφ χυστοµσ?

2.

Ηοω µαψ χυστοµαρψ λαω βε προϖεδ?

3.

Ωηετηερ τραδιτιοναλ γραντσ χαν ονλψ βε προϖεδ βψ τραδιτιοναλ εϖιδενχε?

4.

Ωηετηερ α συβορδινατε χουρτ ισ βουνδ το φολλοω τηε δεχισιον οφ α Συπεριορ Χουρτ?

5.

Ωηετηερ α σινγλε δεχισιον οφ Χουρτ χαν χονστιτυτε αν αυτηοριτψ ιν α µαττερ ανδ βε

40

υσεδ ιν συππορτ οφ α λεγαλ πρινχιπλε?

6.

Ωηετηερ ιτ ισ νεχεσσαρψ το εσταβλιση τηε αρεα οφ λανδ ιν δισπυτε ιν αν αχτιον φορ

τιτλε το λανδ?

ΦΑΧΤΣ:

Τηε πλαιντιφφ χοµµενχεδ τηε αχτιον ατ τηε Οσηογβο ϑυδιχιαλ ∆ιϖισιον οφ τηε Ηιγη

45

Χουρτ οφ ϑυστιχε, Οψο στατε βψ α ωριτ οφ συµµονσ δατεδ 18τη ϑυνε 1980, ωηερειν ηε

χλαιµεδ αγαινστ τηε δεφενδαντ τηε συµ οφ Ν2000.00 βεινγ δαµαγεσ φορ τρεσπασσ

ωηιχη τηε δεφενδαντ, ηερ σερϖαντ ανδ/ορ αγεντσ ηαϖε σινχε τηε 7τη δαψ οφ ϑυνε, 1980

βεεν χοµµιττινγ ωηεν τηε δεφενδαντσ, ηερ σερϖαντσ ανδ/ορ αγεντσ ωρονγφυλλψ

εντερεδ ανδ δεστροψεδ πλαιντιφφ∋σ προπερτιεσ ον τηε πλαιντιφφ∋σ πιεχε ορ παρχελ οφ λανδ

50

ωηιχη ισ ιν πλαιντιφφ∋σ ποσσεσσιον, σιτυατε, λψινγ ανδ βεινγ ατ σλαυγητερ σλαβ αρεα, Σαβο

Θυαρτερσ, Ογβοµοσο.

Συβσεθυεντλψ αφτερ τηε πλεαδινγσ ωερε φιλεδ, τηε 2νδ αππελλαντ, ον ηισ αππλιχατιον,

ωασ ϕοινεδ ανδ αδδεδ ασ 2νδ δεφενδαντ βψ τηε ορδερ οφ τηε Ηιγη Χουρτ.

Τηε συβστανχε οφ τηε πλαιντιφφ∋σ χλαιµ ισ τηατ τηε λανδ ιν δισπυτε φορµσ παρτ οφ α

λαργε τραχτ οφ λανδ ωηιχη οριγιναλλψ βελονγεδ το τηε Λαψοδε φαµιλψ τηατ ιτ ωασ σολδ το

ηιµ βψ τηε φαµιλψ ιν 1959, τηατ ηε ωασ πυτ ιν ποσσεσσιον ιµµεδιατελψ αφτερ τηε

241

ΝΙΓΕΡΙΑΝ ΣΥΠΡΕΜΕ ΧΟΥΡΤ ΧΑΣΕΣ

[1990] 2 Ν.Σ.Χ.Χ.

τρανσαχτιον, τηατ βψ ∆εεδ οφ Χονϖεψανχε δατεδ 2νδ Οχτοβερ 1975 τηε λανδ ιν δισπυτε

ωασ χονϖεψεδ το ηιµ βψ τηε Λαψοδε Φαµιλψ, τηατ αφτερ ηε ηαδ δεποσιτεδ σοµε σανδ

ανδ στονεσ ον τηε λανδ ιν 1979 ωιτη ιντεντιον οφ ερεχτινγ α βυιλδινγ ον τηε λανδ τηε

2νδ δεφενδαντ ινφορµεδ ηιµ τηατ ηισ ϖενδορσ ηαδ νο τιτλε το τηε λανδ ανδ τηατ ηε

σηουλδ ρεπυρχηασε σαµε φροµ ηιµ; τηατ ον ορ αβουτ 7τη δαψ οφ ϑυνε 1980, τηε 1στ

5

δεφενδαντ∋σ αγεντσ ορ σερϖαντσ Χοµµιττεδ τρεσπασσ ον τηε λανδ βψ δεµολισηινγ ηισ

ωοοδεν φενχε ανδ ρεµοϖινγ τηε συρϖεψ πιλλαρσ ωηιχη ηε ηαδ ερεχτεδ ον ιτ.

Τηε δεφενδαντ αργυεδ τηατ τηε λανδ φορµσ παρτ οφ Ογβοµοσηο λανδ, τηατ αλλ λανδ

ιν Ογβοµοσηο βελονγσ το ωηοεϖερ ισ τηε ρεγνινγ ∀Σουν∀ ιν αχχορδανχε ωιτη νατιϖε

λαω ανδ χυστοµ τηατ τηε Λαψοδε φαµιλψ, τηε πλαιντιφφ∋σ ϖενδορ ηαδ νο ιντερεστ ορ τιτλε

10

ιν λανδ ιν Ογβοµοσο ανδ τηατ αχχορδινγλψ τηε πυρπορτεδ σαλε οφ τηε λανδ το τηε

πλαιντιφφ βψ τηε Λαψοδε Φαµιλψ ωασ ινϖαλιδ ιν λαω; ανδ τηατ ιτ ωασ τηε Σουν οφ

Ογβοµοσο, τηε 2νδ δεφενδαντ ιν εξερχισε οφ ηισ χυστοµαρψ ριγητσ οϖερ αλλ Ογ−

βοµοσηο λανδ τηατ γραντεδ τηε λανδ ιν δισπυτε το τηε 1στ δεφενδαντ ιν Νοϖεµβερ

1974.

15

Τηε λεαρνεδ τριαλ ϕυδγε ιν ηισ ϕυδγµεντ χαµε το τηε χονχλυσιον τηατ τηε 2νδ

δεφενδαντ∋σ χοντεντιον τηατ αλλ λανδ ιν Ογβοµοσο βελονγσ το τηε ρειγνινγ Σουν ωασ

νοτ συβσταντιατεδ ον τηε εϖιδενχε αδδυχεδ. Ηε ηελδ τηατ τηε Πλαιντιφφ ηαδ µαδε ουτ

ηισ χασε ανδ τηερεφορε γαϖε ϕυδγµεντ ιν ηισ φαϖουρ. Ηε δισµισσεδ τηε χουντερχλαιµ

οφ τηε 1στ δεφενδαντ ανδ αωαρδεδ δαµαγεσ αγαινστ τηε τωο δεφενδαντσ.

20

Τηε δεφενδαντσ αππεαλεδ το τηε χουρτ οφ Αππεαλ χοντενδινγ

ιντερ αλια

τηατ τηε

λεαρνεδ τριαλ ϕυδγε ερρεδ ιν λαω ιν νοτ γιϖινγ εφφεχτ το (ι.ε. ιν αχτυαλ φαχτ οϖερρυλινγ)

τηε βινδινγ δεχισιον οφ τηε Συπρεµε Χουρτ ιν

Αϕαο ϖ.λκολαβα

(1972) 1 Αλλ Ν.Λ.Ρ.

(πτ.2),π.46 ωηιχη δεχιδεδ ιν ρεµ τηε στατυσ οφ Ογβοµοσηο λανδ, ρε−στατεδ τηε

πρινχιπλεσ οφ Ογβοµοσηο λανδ τενυρε ανδ ωηιχη ισ οτηερωισε αππλιχαβλε ιν τηε χασε.

25

Τηε Χουρτ οφ Αππεαλ χονφιρµεδ τηε δεχισιον οφ τηε τριαλ ϕυδγε ανδ δισµισσεδ τηε

αππελλαντσ∋ αππεαλ. Τηε δεφενδαντσ ωερε στιλλ δισσατισφιεδ ανδ σο αππεαλεδ αγαινστ

τηε δεχισιον οφ τηε Χουρτ οφ Αππεαλ το τηε Συπρεµε Χουρτ.

ΗΕΛ∆:

1.

ϑυδιχιαλ νοτιχε ισ αν αλτερνατιϖε µετηοδ οφ προοφ οφ χυστοµαρψ λαω. Ηοωεϖερ τηε

30

προϖισιον οφ συβσεχτιον (1) (χ) οφ σεχτιον 73 οφ τηε Εϖιδενχε Αχτ ενϕοινσ τηε χουρτ

το τακε ϕυδιχιαλ νοτιχε οφ αλλ γενεραλ χυστοµσ, ρυλεσ ανδ πρινχιπλεσ ωηιχη ηαϖε βεεν

ηελδ το ηαϖε τηε φορχε οφ λαω ιν ορ βψ ανψ οφ τηε Συπεριορ Χουρτσ οφ Λαω ορ εθυιτψ

ιν Νιγερια ορ τηε Συπρεµε Χουρτ ορ φορµερ Συπρεµε Χουρτ οφ Νιγερια ορ βψ τηε

Ηιγη Χουρτ ανδ αλλ χυστοµσ ωηιχη ηαϖε βεεν δυλψ χερτιφιεδ το ανδ ρεχορδεδ ιν

35

ανψ συχη χουρτ. Υνλικε στατυτε λαωσ, χυστοµαρψ λαωσ ιν Νιγερια ηαϖε νοτ βεεν

χοδιφιεδ, ανδ τηειρ προοφ ιν τηε Συπρεµε Χουρτ ισ µανδατορψ. Ιτ ισ ρεθυιρεδ τηατ

φρεθυεντ προοφ οφ α χυστοµ ισ νεχεσσαρψ το εντιτλε τηε χυστοµ το ϕυδιχιαλ νοτιχε βψ

τηε χουρτσ.

2.

Χυστοµαρψ λαω ισ α θυεστιον οφ φαχτ το βε προϖεδ βψ εϖιδενχε ορ ϕυδιχιαλ νοτιχε ιφ

40

ιτ ηασ βεεν εσταβλισηεδ ασ ρεθυιρεδ βψ Σ.73 Εϖιδενχε Αχτ ορ λαω ασ τηε χασε µαψ

βε ιν δεχισιονσ οφ τηε Συπεριορ Χουρτσ οφ λαω. Ασ ισ τηε χασε ωιτη αλλ χυστοµαρψ

λαω, ιτ ηασ το βε προϖεδ ιν τηε φιρστ ινστανχε βψ χαλλινγ ωιτνεσσεσ αχθυαιντεδ ωιτη

τηε νατιϖε χυστοµσ υντιλ τηε παρτιχυλαρ χυστοµσ, βψ φρεθυεντ προοφ ιν τηε χουρτσ,

ηαϖε βεχοµε σο νοτοριουσ τηατ τηε χουρτσ ωιλλ τακε ϕυδιχιαλ νοτιχε οφ τηεµ.

45

3.

Τραδιτιοναλ γραντσ χαν ονλψ βε προϖεδ βψ τραδιτιοναλ εϖιδενχε. Τηεψ χαννοτ βε βψ

εϖιδενχε ιν ωριτινγ. Τηε εϖιδενχε µυστ χονσιστ οφ οραλ ηιστορψ ηανδεδ δοων βψ

ωορδ οφ µουτη φροµ γενερατιον το γενερατιον ανδ σο α διστινχτιον µυστ βε δραων

φροµ µοδερν γραντσ ωηιχη ηαϖε το βε εϖιδενχεδ βψ ωριτινγ. Προοφ οφ συχη

τραδιτιοναλ εϖιδενχε το πριµαρψ ανδ σεχονδαρψ εϖιδενχε νεχεσσαρψ φορ µοδερν

50

γραντσ.

4.

Βψ τηε χοµµον λαω τραδιτιον τηε δοχτρινε οφ ϕυδιχιαλ πρεχεδεντ διχτατεδ τηατ αλλ

συβορδινατε χουρτσ αρε βουνδ το φολλοω τηε δεχισιονσ οφ α Συπεριορ Χουρτ ωηερε

τηε

ρατιο δεχιδενδι

οφ τηε λαττερ γοϖερν τηε δετερµινατιον οφ τηε µαττερ βεφορε

τηεµ.

ΟΨΕΩΥΝΙΜΙ ς. ΟΓΥΝΕΣΑΝ

242

5.

Τηε ταχτ τηατ ονλψ α σινγλε δεχισιον οφ χουρτ εξιστσ ιν συππορτσ οφ α πρινχιπλε οφ λαω

δοεσ νοτ δεπριϖε ιτ οφ τηε ωειγητ οφ αυτηοριτψ ωηερε τηε λαω ισ χλεαρ ανδ αχχεπτεδ.

Ιτ µαψ ηοωεϖερ βε σαιδ ιν συππορτ οφ α σινγλε δεχισιον τηατ ωηερε ιτ ισ α δεχισιον

οφ τηε Συπρεµε Χουρτ ανδ τηε χυστοµαρψ λαω ρελιεδ υπον ισ ιτσ ρατιο δεχιδενδι,

5





τηε δοχτρινε οφ ϕυδιχιαλ πρεχεδεντ ωιλλ ρε−ινφορχε τηε θυεστιον οφ ϕυδιχιαλ νοτιχε.

Οτηερωισε χονσιδεραβλε χαυτιον ισ ρεθυιρεδ ωηερε ιτ ισ ονλψ α δεχισιον οφ τηε Ηιγη

Χουρτ ωηιχη ηαδ νοτ βεεν αχτεδ υπον φορ α λονγ περιοδ.

6.

Ιφ τηε τιτλε ισ ιν ισσυε ιν αν αχτιον φορ τρεσπασσ, τηε αρεα οφ λανδ το ωηιχη τιτλε ισ

χλαιµεδ ισ αλσο ιν ισσυε ανδ ηασ το βε εσταβλισηεδ ασ χλαιµεδ ανδ/ορ πλεαδεδ.

[Ασ το

ϕυδιχιαλ νοτιχε ανδ Νατιϖε λαω ανδ χυστοµ,

σεε

Γιωα & Ορσ. Ερινµιλοκυν

(1961) Ν.Σ.Χ.Χ. (ςολ.2) 257.]

[Ασ το

ϕυδιχιαλ νοτιχε οφ χυστοµ τηατ ηασ νοτ βεεν προϖεδ,

σεε

Τοµορι & Ορσ. ϖ.

15

Μοτανµι & Ορσ.

(1970) Ν.Σ.Χ.Χ. (ςολ. 6) 230.]

[Ασ το

τηε προοφ οφ χυστοµαρψ λαω,

σεε

Αδεψεµι& Ορσ. ϖ. Βαµιδελε & Ανορ.

(1968) Ν.Σ.Χ.Χ. (ςολ. 5) 26

Κιµδεψ & Ορσ. ϖ. Μιλιταρψ Γοϖερνορ οφ Γονγολα Στατε & Ορσ.

(1988) Ν.Σ.Χ.Χ. (ςολ.

20

19) παρτ 1) 827.]

[Ασ το

τηε προοφ οφ τραδιτιοναλ γραντ βψ τραδιτιοναλ εϖιδενχε,

σεε

Αµοδυ ϖ. Ολαωολε

(1986) Ν.Σ.Χ.0 (ϖολ. 11) 768

25

Οωοαδε & Ορσ. ϖ. Οµιτολα & Ορσ. (1988)

Ν.Σ.Χ.Χ. (ςολ.19) πτ.1 802.]

ΧΑΣΕΣ ΡΕΦΕΡΡΕ∆ ΤΟ ΙΝ ϑΥ∆ΓΜΕΝΤ:

1.

Οωονιψιν ϖ. Οµοτοσηο

(1961) Αλλ Ν.Λ.Ρ 304 ατ 309.

2.

Οδυνσι ϖ. Οϕορα

(1961) Αλλ Ν.Λ.Ρ 281 ατ 283.

30

3.

Αβιοδυν ϖ. Εριµιλοκυν

(1961) Αλλ Ν.Λ.Ρ 294 ατ 296.

4.

Πρινχε Οκανλαωον & Ορσ. ϖ. Γαβριελ Ολαψανϕυ & Ορσ.

(Υνρεπορτεδ) συιτ Νο.

Ηοσ/89/76.

5.

Μαρια Βανκολε ϖ. Αληαϕι Σαλαµι Βαδα & Ορσ.

(Υνρεπορτεδ) Συιτ Νο. Ηοσ/104/76.

6.

Εκπο ϖ. Ιτα

1 Ν.Λ.Ρ 67.

35

7.

λδυνδυν ϖ. Οκυµαγβα

(1976) Ν.Μ.Λ.Ρ 200 ατ 210.

8.

Ογυνβαµβι ϖ. Αβοωαβα

(1951) 12 Ω.Α.Χ.Α 222.

9.

Ταιωο ϖ. Ογυνσανψα

(1967) Ν.Μ.Λ.Ρ 375 ατ 379.

10.

Σαµυελ Αϕαο ϖ. Μ.Ο. λκολαβα

(1972) (Παρτ 2) 46

11.

Οδοφιν ϖ. Αψοολα

(1984) ΙΙ Σ.Χ. 72.

40

12.0κεχηυκωυ & Ορσ. ϖ. Οκαφορ & Ορσ..

(1961) Αλλ Ν.Λ.Ρ. 685.

13.Κυµα ϖ. Κυµα

5 Ω.Α.Χ.Α. 8

14.Και Τονγι ϖ. Καλιλ

14 Ω.Α.Χ.Α 331.

15.Σακαριψανο Οσηοδι ϖ Μαριανο ∆ακολο & Ορσ.

(1930) Α.Χ. 667.

16.Αδεψινκα Οψεκαν ϖ. Αδελε

14 Ω.Α.Χ.Α 209.

45

17.

Ταιωο ϖ. ∆οσυνµυ

(1966) Ν.Μ.Λ.Ρ. 67

18.Οτεγβολυ ς. Οκελυωα

(1981) 6−7 Σ.Χ. 99

19.Οκανλαωον & Ορσ. ϖ. Ολαψανϕυ & Ορσ.

(Υνρεπορτεδ) Συιτ Νο. Ηοσ/89/76.

20.

Βαλα & Ορσ. ϖ. Βανκολε

(Υνρεπορτεδ) Συιτ Νο. Φ.Χ.Α./1/139/86.

21.

Χολε

ϖ. Ακινψελε

(1960) 5 Φ.Σ.0 84 ατ 86

50

22.Αλακε ϖ. Πραττ

(1955) 12 Ω.Α.Χ.Α 20

23.Κοβινα Ανγυ ϖ Χυδϕοε Αλταη

(Γολδ Χοστ Ρεπορτσ ΠΧ. 1874−1926)

24.

Λαρινδε ϖ. Αφικο

6 Ω.Α.Χ.Α 108

25.

Οδυφυψε ϖ. Φατοκε

(1977) 4 Σ.Χ. ΙΙ ατ 17.

26.

Κοφο ϖ. Βονσιε

(1957) 1 Ω.Λ.Ρ 1223

27.Αµισσαη ς. Κραβαη

2 Ω.Α.Χ.Α 30

28.

Βυραιµο ϖ. Γβαµγβοψε

(1940) 15 Ν.Λ.Ρ. 139

10